هفدهمین دوره نمایشگاه بین المللی ایران پلاست روز یک شنبه ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ آغاز به کار کرد که نسبت به سایر دوره ها با استقبال خوبی روبرو شده بود و در برخی سالن ها پاویون چین مستقر شده بود که هر کدام از آنها با حضور ۱۰ تا ۲۰ شرکت چینی بودند.

در حال حاضر شرکت های چینی در صنایع پایین دستی صنعت پتروشیمی فعال هستند و بخش عمده مواد اولیه مورد نیاز خود را از ایران تامین می کنند اما قرار نیست روال همین گونه ادامه پیدا کند، چراکه مدیرعامل شرکت بازرگانی پتروشیمی در گفتگو با خبرنگار تحلیل بازار خبر داد که چین در هدفگذاری خود اعلام کرده تا سال ۲۰۲۵ در صنعت پتروشیمی خودکفا خواهد شد و این مساله می تواند تهدیدی برای شرکت های صادرکننده پتروشیمی به چین باشد.

محمد ملکشاهی با نگاهی به چالش های شرکت های پتروشیمی در بازارهای خارجی افزود: در سال های گذشته شرکت پتروشیمی بازرگانی به عنوان صادرکننده انحصاری محصولات پتروشیمی تمام محصولات پتروشیمی را صادرات می کرد و به برندی شناخته شده در صادرات پتروشیمی تبدیل شده بود و به نوعی دومین صادرکننده بزرگ پتروشیمی در خاورمیانه بود، اما حالا شرکت های ایرانی با رقابت منفی در بازار منطقه فضایی به زیان تولیدکننده های داخلی به وجود آورده اند.

او تاکید کرد: مهمترین چالش صادرات پتروشیمی این است که هم اکنون همه واحدهای تولیدی یک دفتر بازرگانی راه اندازی کرده اند و از این طریق اقدام به صادرات می کنند در حالی که به فوت و فن صادرات چندان آگاه نیستند و همین موضوع منجر شده با شرکت های ایرانی هم در بازارهای خارجی رقابت می کنند.

در حال حاضر ایران محصولات پتروشیمی خود را به کشورهای مختلفی صادرات می کند اما بازار اصلی پتروشیمی ایران همان چین است و برخی شرکت ها در سال های اخیر تلاش کرده اند به کشورهای منطقه آفریقا هم ورود کنند. در قاره سیاه، عربستان جدی ترین رقیب محسوب می شود و امارات و ترکیه هم تا حدودی حضوری قوی دارند.

برخی فعالان صنعت پتروشیمی معتقدند که اگر ایران بتواند به بازار آفریقا ورود کند به طور قطع می تواند آینده صنعت پتروشیمی را تضمین کند، زیرا این کشورها حتی محصولات پتروشیمی را گران تر از اروپایی ها می خرند.

داستان صنایع پایین دستی پتروشیمی ها در ایران

در حال حاضر داستان صنایع پایین دستی پتروشیمی ها در ایران کمی متفاوت از شرکت های صادراتی است. در هفته های اخیر دو اتفاق در نرخ خوراک پتروشیمی ها رخ داده است، نخست اینکه نرخ خوراک بر مبنای قیمت صادراتی شناور شده است و دوم اینکه نرخ تسعیر خوراک از ۲۸ هزار تومان به ۳۷ هزار تومان رسیده است و این موضوع به نوعی به نفع پتروشیمی های صادراتی بود اما به زیان شرکت های پایین دستی بود.

در واقع فضای معاملات خوراک پتروشیمی ها در چند وقت اخیر ملتهب بود و حتی برخی مدیران شرکت ها مدعی هستند که تقاضای کاذب همچنان در بازار وجود دارد و بعد از اینکه بازار به حالت تعادل برسد قیمت ها هم تثبیت می شود و شرکت های پایین دستی صنعت پتروشیمی می توانند تا حدودی نفس بکشند.

فرهاد بهشتی مدیرعامل شرکت ایران دیبا در گفتگو با خبرنگار بازار با اشاره به شرایط صنایع پایین دستی پتروشیمی در ایران گفت: در شرایط کنونی چند چالش بزرگ بر سر راه شرکت های پتروشیمی در ایران وجود دارد نخست اینکه مواد اولیه به اندازه کافی به آنها داده نمی شود و مشکلاتی برای تخصیص سهمیه در بورس کالا برای شرکت ها وجود دارد.

او افزود: همچنین تخصیص ارز برای واردات بخشی از مواد اولیه مورد نیاز با محدودیت مواجه است و بانک مرکزی این ارز را بعد از چند مرحله ثبت درخواست مجدد تخصیص می دهد، به همین دلیل گاهی واحدهای تولیدی با کمبود مواد اولیه روبرو می شوند و موانع ناشی از ترخیص کالا از گمرک و ... هم از دیگر عواملی هستند که باعث می شود برخی شرکت های پایین دستی نتوانند محصولات صادراتی خود را به موقع به شرکت ها تحویل دهند.

بهشتی ادامه داد: به همین دلیل برخی بازارهای خارجی به دلیل بدقولی شرکت های ایرانی از دست می روند در شرایطی که جایگزین کردن یک بازار جدید بسیار سخت است، لذا دولت برای اینکه بتواند از تولید حمایت کند باید سیاست های را در راستای حمایت از صنایع پایین دستی انجام دهد.

براساس این گزارش می توان ادعا کرد وضعیت صنعت پتروشیمی ایران در حال حاضر هنوز به مرحله ثبات نرسیده است، زیرا از یک سو فشار تحریم ها همچنان وجود دارد و حضور شرکت های خارجی در نمایشگاه ایران پلاست بسیار ضعیف است و از طرف دیگر بازار جهانی هنوز مشخص نیست چه روندی را پیش خواهد گرفت و اگر به فصل زمستان نزدیک شویم و بار دیگر قیمت مواد اولیه افزایش یابد صنایع پایین دستی پتروشیمی زیر فشار قرار می گیرند.

در بخش صادرات هم نمی توان وضعیت روشنی از تقاضای جهانی ترسیم کرد، زیرا در مقطع کنونی بازارها همچنان درگیر رکود هستند و چین به عنوان بزرگترین تولیدکننده صنایع پایین دستی پتروشیمی در ماه های گذشته تقاضای کمتری داشته و اگر از رکود فاصله بگیرد و کم کم برای محصولات پتروشیمی سفارش بیشتری را ثبت کند به طور قطع شرایط کمی متفاوت خواهد بود و شاید حضور گسترده شرکت های چینی در نمایشگاه بین المللی ایران پلاست بارقه هایی از امید برای رونق دوباره صنعت پتروشیمی باشد.